Ενημερωτικό υλικό για τη λειτουργία του Τμήματος Ένταξης και τη Σχολική βία και τον Εκφοβισμό

Τμήμα Ένταξης

Τι είναι το Τμήμα Ένταξης:

Πρόκειται για μια δομή της ειδικής αγωγής μέσα στο γενικό σχολείο που έχει στόχο την εκπαιδευτική παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή και αναπηρία. Λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο ως ξεχωριστό τμήμα και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις.

Στο Τμήμα Ένταξης μπορούν να συμμετέχουν οι μαθητές που έχουν γνωμάτευση από διαγνωστική υπηρεσία (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ, ιατροπαιδαγωγικά κέντρα). Επίσης μαθητές που δεν έχουν διάγνωση αλλά έχει παρατηρηθεί από τον εκπαιδευτικό της τάξης ότι παρουσιάζουν ειδικές δυσκολίες. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται απόφαση Συλλόγου Διδασκόντων, αίτηση του γονέα, σύμφωνη γνώμη του Συντονιστή Ειδικής Εκπαίδευσης ή του Συντονιστή Γενικής Εκπαίδευσης.

Πως λειτουργεί το Τμήμα Ένταξης:

Δημιουργείται εξατομικευμένο πρόγραμμα κοινό για ομάδες μαθητών με παρόμοιες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι μαθητές που συμμετέχουν στο Τμήμα Ένταξης οργανώνονται σε ομαδούλες σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Έπειτα, καθορίζεται από τον/την εκπαιδευτικό του Τμήματος Ένταξης σε συνεργασία με το δάσκαλο της τάξης και την γνώμη των γονέων οι ώρες φοίτησής τους στο Τμήμα Ένταξης έτσι ώστε να μην χάνονται ώρες κατά τις οποίες ο μαθητής παρακολουθεί και αποδίδει μέσα στη γενική τάξη. Στο Τμήμα Ένταξης η συμμετοχή των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 ώρες την εβδομάδα. Ο εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης μπορεί επίσης να υποστηρίξει το μαθητή και μέσα στην κανονική του τάξη.

Τι διδάσκεται στο Τμήμα Ένταξης :

Ο εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης καλείται να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών, δυσκολίες στην γραφή, ανάγνωση, ορθογραφία, παραγωγή γραπτού λόγου και μαθηματικά. Ακόμη, να διδάξει γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης. Τέλος, να διδάξει έναν δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.

Δισταγμοί γονέων σχετικά με το Τμήμα Ένταξης :

• «Θα κοροϊδέψουν το παιδί μου αν πάει στο Τμήμα Ένταξης»

Μέσα στην τάξη κάθε μαθητής γνωρίζει για τον εαυτό του τα δυνατά και αδύναμα χαρακτηριστικά του, όπως το ίδιο συμβαίνει και για τους συμμαθητές του. Η συμμετοχή ενός μαθητή στο Τμήμα Ένταξης θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του καθώς θα του προσφέρει δεξιότητες που θα του αναγνωριστούν και μέσα στην τάξη με αποτέλεσμα να κερδίσει εκ νέου την αυτοεκτίμησή του.

• «Το παιδί θα χάνει σημαντικά μαθήματα από την τάξη του»

Ο μαθητής την ώρα που φοιτά στο Τμήμα Ένταξης δουλεύει τις εντοπισμένες δυσκολίες του στη γραφή, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά και διδάσκεται στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιεί μόνος του για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των μαθημάτων της τάξης του.

Συμπερασματικά, το Τμήμα Ένταξης αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του σχολείου σήμερα, καθώς οι ανάγκες των μαθητών σε μαθησιακό και συμπεριφορικό επίπεδο είναι συνεχώς αυξανόμενες και επηρεάζουν την απόδοση και την συμπεριφορά στο σχολικό περιβάλλον. Το Τμήμα Ένταξης είναι εδώ για να υποστηρίξει και να συμβάλλει στην ομαλή ένταξη του παιδιού συνολικά στο σχολικό πλαίσιο και να το βοηθήσει να είναι ευτυχισμένο.

Τώρα δράσε, μη φοβάσαι πες όχι στη βία και τον σχολικό εκφοβισμό

Ορισμός bullying:

Πρόκειται για την εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βίαιη και επιθετική συμπεριφορά συνήθως από μια ομάδα ατόμων με περισσότερη δύναμη με στόχο την επιβολή, καταδυνάστευση και πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου στο θύμα εντός και εκτός σχολικού πλαισίου.

Τι δεν είναι bullying:

• Μεμονωμένα επεισόδια κοινωνικής απόρριψης και αντιπάθειας
• Μεμονωμένες κακόβουλες πράξεις
• Τυχαίες πράξεις επιθετικότητας και εκφοβισμού
• Αμοιβαίες διαφωνίες και συγκρούσεις

Αυτές οι ενέργειες μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη δυσφορία αλλά δεν είναι εκφοβισμός αν δεν είναι σκόπιμες και επανειλημμένες

Είδη bullying :

• Σωματική βία : Η σωματική βία περιλαμβάνει χτυπήματα, κλοτσιές, τρικλοποδιές, τσιμπήματα, σπρωξίματα και φθορά ξένης ιδιοκτησίας.

• Λεκτική βία : Η λεκτική βία περιλαμβάνει ύβρεις, πειράγματα, απειλές, μειωτικά παρατσούκλια.

• Ψυχοσυναισθηματικός εκφοβισμός : Αυτό το είδος της παρενόχλησης είναι συχνά δύσκολο να αναγνωριστεί και μπορεί να λαμβάνει χώρα πίσω από την πλάτη του θύματος. Σχεδιάζεται για να βλάψει την κοινωνική υπόληψη κάποιου ή/και να προκαλέσουν τον εξευτελισμό του. Μπορεί να περιλαμβάνει ψέματα και διάδοση φημών, απειλητικά ή περιφρονητικά βλέμματα, φάρσες με σκοπό την ταπείνωση και τον εξευτελισμό, κοροϊδευτικές μιμήσεις, ενθάρρυνση άλλων ατόμων προκειμένου να αποκλείσουν κοινωνικά κάποιον, υπονόμευση της κοινωνική υπόληψης και της κοινωνικής αποδοχής κάποιου

• Ηλεκτρονικός εκφοβισμός : Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός μπορεί να είναι εμφανείς ή κεκαλυμμένες συμπεριφορές εκφοβισμού με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών. Περιλαμβάνει προσβλητικά μηνύματα, φωτογραφίες και βίντεο, σκόπιμο αποκλεισμό της ηλεκτρονικής σύνδεσης κάποιου, κουτσομπολιά ή φήμες, μίμηση άλλων ή υποκλοπή του ηλεκτρονικού λογαριασμού τους.

Σημάδια πιθανού εκφοβισμού στο παιδί μου :

Συναισθηματικές αλλαγές

• Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου

• Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες

• Συχνά δάκρυα και θυμός

• Κυκλοθυμία

• Το παιδί νιώθει άρρωστο το πρωί

• Δείχνει αποσυρμένο 

•  Γίνεται επιθετικό και παράλογο

• Αρνείται να μιλήσει για το τι του συμβαίνει

• «Επιτίθεται» στα αδέλφια του

• Συνεχώς «χάνει» χρήματα του

• Το παιδί δε θέλει να πάει στο σχολείο

• Οι βαθμοί του χειροτερεύουν

Σωματικά σημάδια

• Το παιδί έρχεται στο σπίτι με κατεστραμμένα αντικείμενα

• Το παιδί έρχεται στο σπίτι πεινασμένο

• Ανεξήγητοι μώλωπες, κοψίματα, γρατζουνιές

Πως βοηθώ το παιδί που είναι θύμα :

• Ακούστε τι έχει να σας πει το παιδί σας. Μπορεί να χρειαστεί να σας πει τι του συμβαίνει πάνω από μια φορά και μην το διακόπτεται.

• Μιλήστε μαζί του και διατηρείστε την ψυχραιμία σας κρατώντας τα συναισθήματά σας μακριά από τη συζήτηση με το παιδί σας γιατί τα συναισθήματά σας μπορεί να το αποτρέψουν από το να σας ξαναμιλήσει στο μέλλον.

• Μάθετε ακριβώς τι συμβαίνει προσπαθώντας να συλλέξετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τα περιστατικά που συμβαίνουν.

• Επικοινωνήστε με το σχολείο. Στη ζωή των παιδιών, το σχολείο είναι ο πιο κοινός τόπος για εκφοβισμό. Είναι, επομένως, σημαντικό να ειδοποιηθεί το σχολείο για την κατάσταση, σε περίπτωση που δεν το γνωρίζει ήδη. Μην υποθέτετε ότι το σχολείο γνωρίζει οπωσδήποτε για την κατάσταση, επειδή το παιδί σας ίσως να μην το έχει πει. Η πλειοψηφία των παιδιών και των εφήβων δεν αποκαλύπτουν τον εκφοβισμό σε εκπαιδευτικούς ή/και στους γονείς.

Πως βοηθώ το παιδί που είναι θύτης :

Μιλήστε με το παιδί και συγκεκριμένα :

• Βεβαιωθείτε πως γνωρίζει τι είναι το bullying

• Προσπαθήστε να κατανοήσετε τους λόγους που οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά.

• Μιλήστε με το παιδί και δώστε τρόπους εναλλακτικών συμπεριφορών και καταστήστε πιο ξεκάθαρα όρια στην μη τήρηση αποδεκτών συμπεριφορών.

• Διδάξτε του τρόπους επίλυσης συγκρούσεων, αλλά και κοινωνικές/συναισθηματικές δεξιότητες. Τα παιδιά πρέπει να βρουν θετικούς τρόπους για τη διαχείριση των σχέσεων αποφεύγοντας την κυριαρχία, τον έλεγχο ή τον αποκλεισμό.

• Προβληματιστείτε για τις συμπεριφορές μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο , πολλές φορές τα παιδιά μιμούνται πιθανά αρνητικά πρότυπα.

• Τέλος συνεργαστείτε με το σχολείο. Το σχολείο της νέας εποχής διακρίνεται για την προσπάθεια αντιμετώπισης όλων των παραπάνω περιστατικών με τρόπο ολιστικό αποφεύγοντας την τιμωρία , παροτρύνοντας για προβληματισμό και λύση της σύγκρουσης, θέτοντας τις σχέσεις των μαθητών σε νέες βάσεις με επίκεντρο το σεβασμό των δικαιωμάτων του κάθε παιδιού ξεχωριστά επιδιώκοντας την ένταξη όλων σε ένα σχολείο που δεν τιμωρεί αλλά προσέχει και αγαπά.

Συμπερασματικά, η εκφοβιστική συμπεριφορά που είναι εσκεμμένη και έχει στόχο να βλάψει το κάθε παιδί είναι δεδομένο και ότι δε θα εξαφανιστεί με ένα μαγικό τρόπο, όμως είναι επίσης δεδομένο πως το σχολείο έχει πλέον όλα τα μέσα και την επιστημονική γνώση για να τα αντιμετωπίσει ολιστικά και αποτελεσματικά.

Κολτσίδα Μαρία-Αμαλία, Ψυχολόγος Ε.Δ.Υ.